Herstelwerkzaamheden aan twee vennen in bos Sint-Michielsgestel. De vegetatie is bijzonder.
Door Fiona Waddell
Sint-Michielsgestel - De twee vennen aan de Esscheweg in Sint-Michielsgestel worden hersteld. In 2006 is er een onderzoek uitgevoerd en daar kwam uit dat de waterkwaliteit goed is, maar er vallen veel bladeren en naalden in de vennen. Behalve dat die bladeren en naalden een sliblaag op de bodem vormen waardoor het water kan gaan verzuren, heeft het ook indirect invloed op de vennen door het invangen van stikstof. Dit spoelt als ammonium via het grondwater uit naar de vennen. In de oevers zijn al vrij grote hoeveelheden ammonium gevonden. "Een ander probleem is dat de bomen op de oevers het water uit de grond trekken. Vooral in de zomer als er weinig regen valt, zorgt dat voor verdroging van de vennen", legt Twan van Alphen, regiomanager van Bosgroep Zuid Nederland, uit.
De vegetatie op de vennen is bijzonder. Er komen grote hoogveendrijftillen voor. Dat zijn een soort drijvende eilandjes op het water. "Dat is uniek en dat willen we graag behouden, want er komen zeldzame planten en dieren op voor", vertelt Van Alphen. De natuur zijn gang laten gaan is in dit geval geen optie. Van Alphen: "We hebben hier te maken met extra verrijking door het invangen van stikstof. We moeten dus ingrijpen om dat weg te nemen en het natuurgebied te behouden. In dit geval hebben we ook te maken met een gefragmenteerd natuurgebied en dat is nooit volledig natuurlijk. Sommige planten en dieren komen weining voor, net als de drijftillen in deze vennen. Het zou zonde zijn als dat verdwijnt."
Er zijn nooit eerder herstelwerkzaamheden aan de vennen uitgevoerd. "We zijn ons de laatste twintig jaar pas meer bewust van de natuur en het behoud daarvan. Het bos stond in het verleden dichterbij de venrand en we streven naar een natuurgebied met meer afwisseling en natuurwaarden. We willen een bos, ven en een brede oever om meerdere leefmilieus te creëren. De vennen zijn nog wel redelijk open, maar de grens was in 2008 wel bereikt", aldus Van Alphen.
In dat jaar vonden de eerste hetstelwerkzaamheden plaats. De bomen die in een strook van tien tot twintig meter op de oever stonden werden gekapt en de oeverzone geplagd. Dat wil zeggen dat de bovenste grondlaag met begroeing is verwijderd. Het effect hiervan is al te merken, want de Gevlekte witsnuitlibel heeft zich er gevestigd en ook groeit er Loos blaasjeskruid. Daarnaast lijkt de leefomgeving nu goed zodat de Speerwaterjuffer terug kan keren.
Om verdroging en bladinval verder te beperken wordt in het najaar fase twee uitgevoerd. Rondom de vennen worden bomen gekapt en de grond geplagd waardoor uiteindelijk een oeverzone van dertig meter breed ontstaat. "Bij het ven aan de Esscheweg zal er niet een volledige strook van dertig meter kunnen worden aangehoduen omdat het ven aan de weg ligt", vertelt Van Alphen. De meeste takken en toppen van de bomen worden verwijderd, maar bij sommige delen bij het ven worden de takken en toppen netjes in rijtjes op de grond gelegd, in zogenaamde rillen. Van Alphen: "De recreanten kunnen gewoon bij de vennen komen, maar enkele kwetsbare delen willen we ontzien. Dat doen we door middel van deze takkenrillen. Daarnaast kunnen amfibieën en reptielen er schuilen." Bij het ven dat grenst aan de Monseigneur Hermuslaan zijn ook twee houten hekjes geplaatst om de oeverzone te beschermen. Als de herstelwerkzaamheden klaar zijn zullen de oevers om de paar jaar bijgehouden moeten worden. "De bosoplslag moet dan worden verwijderd, maar dat zal niet veel zijn."
De vennen